Start je als freelancer of zzp’er, dan schrijf je je in bij de KvK. De meest gangbare rechtsvorm die zelfstandigen kiezen is de eenmanszaak. Jezelf inschrijven als eenmanszaak is goedkoop, eenvoudig en voor de meeste mensen een prima rechtsvorm. Maar wat zijn de alternatieven? En zou jij die moeten overwegen?
Wat is een rechtsvorm?
Een rechtsvorm is de juridische constructie van je onderneming. Zo heb je de eenmanszaak, bv en v.o.f. om maar een paar te noemen. Een rechtsvorm gaat gepaard met verschillende regels, verantwoordelijkheid en voor- en nadelen.
Welke rechtsvorm voor jou als zzp’er of freelancer de juiste is, is afhankelijk van een aantal zaken. Deze gaan we in dit artikel doornemen, zodat jij de juiste keus kunt maken.
Welke rechtsvormen zijn er?
Naast de eenmanzaak en bv zijn er meer rechtsvormen mogelijk in Nederland. De belangrijkste factor waarop we rechtsvormen scheiden is of er wel of niet sprake is van een rechtspersoon.
Hoewel de term persoon doet klinken alsof het om een letterlijk persoon gaat, is dit niet het geval. In de juridische zin van het woord betekent rechtspersoon dat het gaat om een entiteit met rechten. Klinkt misschien vaag, maar het betekent eigenlijk dat ofwel jij als ondernemer een rechtspersoon bent, ofwel je onderneming.
Heb je een bedrijf dat geen rechtspersoonlijkheid heeft, dan betekent dit dat je zelf verantwoordelijk en aansprakelijk bent als natuurlijk persoon. Heb je schulden als bedrijf zonder rechtspersoonlijkheid, kunnen schuldeisers aanspraak doen op je privévermogen.
Heb je een bedrijf dat wél een rechtspersoon is, betekent dit dat primair het bedrijf rechten en plichten heeft. Komt je bedrijf in de schulden en heb je een rechtsvorm mét rechtspersoonlijkheid, dan is het bedrijf verantwoordelijk voor de schulden. Let wel: nog steeds kan in bepaalde gevallen de bestuurder verantwoordelijk voor schulden worden gesteld, maar er gelden andere regels dan bij een rechtsvorm zónder rechtspersoonlijkheid.
Waarom zou je als zzp’er of freelancer kiezen voor een bedrijf zonder deze rechtspersoonlijkheid, vraag je je misschien af. Dat heeft dan weer te maken met de kosten van oprichting en bijbehorende plichten, die vaak ook geld kosten. Ofwel: het is over het algemeen duurder om een rechtsvorm te hebben mét rechtspersoonlijkheid.
Laten we de bestaande rechtsvormen eens opsommen.
Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid
- Commanditaire vennootschap (cv)
- Vennootschap onder firma (vof)
- Eenmanszaak
- Maatschap
Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid
- Naamloze vennootschap (nv)
- Besloten vennootschap (bv)
- Coöperatie
In dit artikel zoomen we in op de meest gebruikte rechtsvormen in Nederland: de eenmanszaak en de bv.
Wat is een eenmanszaak?
De meeste freelancers en zzp’er starten hun business als eenmanzaak. De praktische reden is dat het relatief snel en goedkoop is om zo een bedrijf te starten. Later kun je overigens altijd van je eenmanszaak een bv maken, je kunt zelfs je eenmanszaak inbrengen in een bv, mocht deze wens ontstaan.
De eenmanszaak is een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid. Dit betekent dat jij als privépersoon verantwoordelijk bent. Krijg je dus schulden, kunnen deze privé verhaald worden.
Als eenmanszaak ben je verder verplicht een administratie bij te houden. Uit deze administratie volgt elk jaar een jaarrekening. Op deze manier is altijd te controleren wat de financiële staat van je bedrijf is.
Over de winst uit je eenmanszaak betaal je belasting. Dit inkomen valt onder het inkomen voor je inkomstenbelasting.
Je mag dan ook gebruik maken van bepaalde belastingvoordelen en aftrekposten. Lees je hier goed over in op de site van de Belastingdienst.
Verder is het handig om te weten dat je als eenmanszaak wél personeel mag aannemen. Ondanks dat de naam doet vermoeden dat je als eenmanszaak in je eentje opereert, kun je dus iemand aannemen in dienst. Er gelden natuurlijk wel enige regels, dus lees je goed in wat de voorwaarden zijn wanneer je als zzp’er of freelancer met een eenmanszaak iemand in dienst neemt.
Wat is een bv?
Een bv is een onderneming mét rechtspersoonlijkheid. Dit betekent dat de onderneming alle verantwoordelijkheid draagt. Bij onbehoorlijk bestuur kan alsnog hier uitzondering op gemaakt worden, maar in principe is dus de onderneming verantwoordelijk voor bijvoorbeeld schulden die ontstaan.
Het eigenaarschap van een bv is geregeld met aandelen. Ben jij de enige eigenaar, dan heb jij 100% van de aandelen. Maar je kunt dus ook met andere personen een bv starten, waarbij de aandelen verdeeld worden.
In tegenstelling tot een eenmanszaak, kun je niet zomaar bij de KvK naar binnen lopen en je bedrijf starten. Voor het starten van een bv heb je een notaris nodig die je statuten samenstelt.
Stel je begint als freelancer een bv, dan betekent dit dat de bv apart belasting betaalt. Waar je met een eenmanszaak inkomstenbelasting betaalt over je winst, betaal je als bv vennootschapsbelasting. Een bv keert ook officieel salaris uit aan jou. Jij bent van je eigen bv een DGA (Directeur Groot Aandeelhouder) en daar hoort een salaris bij. Over dit salaris betaal je ook loonbelasting.
Wil je naast het salaris en de winst in je bedrijf jezelf geld uitkeren? Dan heet dat dividend, en daar betaal je, jawel, ook belasting over.
Kort gezegd: een bv is een serieuze juridische constructie. Je bent beter juridisch gedekt dan met een eenmanszaak, maar er komen ook veel regels en kosten bij kijken om een bv te starten en te bestieren.
Maar wat zijn nou de criteria waarop je besluit om een eenmanszaak te starten of houden en wanneer kies je voor een bV? Laten we de primaire zaken eens doornemen die je wilt overwegen.
Aansprakelijkheid
Allereerst is de aansprakelijkheid natuurlijk een belangrijke factor die je wilt overwegen. Met een eenmanszaak ben je privé verantwoordelijk voor schulden. Met een bv is de bv verantwoordelijk. Stel je hebt niet te maken met onbehoorlijk bestuur en je krijgt een lading rechtszaken, met dure kosten te verduren in je bv, en deze gaat failliet, dan ben je privé in de meeste gevallen beschermd.
Krijg je als eenmanszaak met een rechtszaak te maken bijvoorbeeld en je krijgt een dure claim die je niet kunt betalen, zal dit privé op je verhaald worden. Wanneer zzp’ers en freelancers voor een bv kiezen, is deze rechtspersoonlijkheid vaak een belangrijke factor in de overweging.
Samenwerkingen
Het komt vaak voor dat freelancers of zzp’ers starten met een eenmanszaak, maar later willen uitbreiden. Regelmatig gebeurt dit ook met partners. De eenmanszaak kan een bureau worden, of er komen nieuwe bedrijven bij.
In een bv kun je zulke samenwerkingen structureren. Wat veelal gebeurt is dat elk individueel persoon een holding bv start, waar jezelf 100% eigenaar van bent. Deze holding heeft weer aandelen in een of meerdere werkmaatschappijen. Vanuit deze werkbv’s worden weer de werkzaamheden uitgevoerd.
Kosten
Een bv gaat gepaard met wat meer kosten dan een eenmanszaak. De oprichting kost geld en de administratie is doorgaans wat complexer en dus duurder. Wil je lean starten met een bedrijf, doe je dat vaak in een rechtsvorm die goedkoop is om op te zetten.
Belasting
Bij een eenmanszaak horen bepaalde belastingvoordelen. Vooral als je starter bent en niet nog zoveel verdient, is doorgaans de belasting aantrekkelijker als eenmanszaak. Maar ga je meer verdienen, dan krijg je te maken met een omslagpunt, waarbij het goedkoper kan zijn om een bv te hebben. Zoek in zoekmachines op ‘omslagpunt bv’ en je vindt de meest actuele informatie over waar dit punt ligt.
Fiscale voordelen
Aan zowel een eenmanszaak als bv zitten verschillende fiscale voordelen. Zo heb je bij een eenmanszaak unieke aftrekposten als startersaftrek. Andersom heb je bij een bv ook fiscale voordelen.
Zo betaal je bij een bv relatief minder belasting over je winst, zolang je de winst in je bedrijf houdt. Bij een eenmanszaak is alle winst eigenlijk privé en betaal je er jaarlijks inkomstenbelasting over. Omdat je bij een bv goedkoper zakelijk vermogen opbouwt, kan dit helpen met toekomstige zakelijke uitbreiding.
Kijk ook hier weer naar wat voor jou belangrijk is, en waar het omslagpunt ligt, rekening houdend met alle kosten én de belastingvoordelen. Als de keus tussen een eenmanszaak en bv voor jou bepaald wordt op wat fiscaal voordelig is, raad ik aan een specialist te betrekken die met jou de berekening maakt.
Groei van business
Blijf je de rest van je werkende leven als eenpitter freelancen? Dan is er misschien geen noodzaak om ooit een bv te starten. Maar wil je uitbreiden? Dan ontstaat er waarschijnlijk een punt dat je een nieuwe rechtsvorm nodig hebt.
Zo kun je bijvoorbeeld ervoor kiezen om van je freelance-business een bureau te maken. Dat betekent personeel aannemen en misschien ook nieuwe partners introduceren. Al snel is het dan handiger om een bv te starten. Betrek hier ook een adviseur bij, de materie wordt snel complex en je wilt geen fouten maken in dit proces.
Ook kan het zijn dat je naast je freelancen een bedrijf wilt opbouwen of kopen. Misschien wil je wel een affiliate-site opbouwen of aanschaffen als extra verdienmodel. Technisch gezien kan dit allemaal binnen een eenmanszaak, maar de vraag is of dat juridisch slim is en ook fiscaal aantrekkelijker is of blijft.
Het verkopen van bedrijven is ook makkelijker als het om losse bv’s gaat. Wil je ooit een deel van je business verkopen, is het handig als dit een losse entiteit is in de vorm van een bv.
Samenvatting
Er zijn nogal wat overwegingen bij het kiezen tussen een eenmanszaak en bv. Zelf heb ik tien jaar lang een eenmanszaak gehad. Pas toen het echt moest, ging ik over naar een bv-constructie, wat te maken had met een investering in een nieuw bedrijf waar ik aandeelhouder van werd.
Mijn advies: als je twijfel over deze keus: betrek een adviseur.
Als ik het zou samenvatten, zou dit mijn lijstje zijn waarop je je keus voor je rechtsvorm als freelancer of zzp’er baseert:
Overweeg een eenmanszaak als:
- Je startend bent
- Je winst onder het omslagpunt ligt
- Je de enige persoon in het bedrijf bent
- Je accepteert persoonlijk aansprakelijk te zijn
- Je niet van plan bent je business uit te breiden
Overweeg een bv als:
- Je winst boven het omslagpunt komt te liggen
- Je meerdere bestuurders in je bedrijf gaat krijgen
- Je jouw bedrijf wilt uitbreiden met een team
- Je een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid wilt
- Je van plan bent je business op te schalen of uit te breiden.
